Trzeci już tomik cyklu poświęconego rozmaitym zjawiskom życia w PRL od tematów typowo społecznych, związanych z codziennością, zaopatrzeniem rynku, handlem, po takie szczegółowe i ekskluzywne, jak tematyka niniejszego tomu.
Tym razem, jak zwykle pod redakcją Mirosława Maciorowskiego, kilkunastu autorów przygotowało szkice o głośnych niegdyś jak i o słabo znanych szerszej publiczności historiach szpiegowskich, w które zaangażowani byli głównie obywatele PRL, a także o epizodach terrorystycznych, głównie związanych z zamachami.
Tomik otwiera historia francuskiego dyplomaty André Robineau, którego szpiegowska działalność na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych doprowadziła do wielkiej afery i ostrego zaostrzenia stosunków polsko-francuskich. „Zdrada kapitana Mroza” opowiada o jednym z głównych twórców struktur wywiadu nielegalnego, czyli cywilnych służb specjalnych PRL. „Kropla krwi Jerzego Strawy” opowiada o polskim szpiegu CIA Jerzym Strawie, z którym jego jego amerykańscy mocodawcy porozumiewali się przy użyciu w radiu ścieżki dźwiękowej z głośnego filmu „Działa Nawarony”.
O szpiegu działającym na rzecz wywiadu brytyjskiego Adamie Kaczmarzyku, ostatnim szpiegu straconym w PRL opowiada szkic „Agent „Fix” nadaje przy Beatlesach”. „Szpieg, który wypić”, to agent CIA Stanisław Dembowski, który przekazywał Amerykanom informacje dotyczące taktyki Wietnamczyków z czasie rokowań pokojowych z USA. „22 lata agenta Boba” to opowieść o dyplomacie Bogdanie Walewskim, który był prawdziwym szpiegiem-orkiestrą, przemytnikiem, tajnym współpracownikiem SB, szpiegiem CIA, agentem radzieckim, a także najdłużej działającym szpiegiem PRL na Zachodzie. „James Bond Polski Ludowej”, to Marian Zacharski, który wykradł Amerykanom supertajne technologie wojskowe. Są też szkice o Stanisławie Jarosie, o którego czynie mówi tytuł – „Bomba dla Chruszczowa i Gomułki”. Szkic uzupełniony jest listą nieudanych zamachów w czasach PRL, wśród których wymienione są próby zamachowe na Bieruta i Rokossowskiego.
Jeden ze szkiców dotyczy innej głośnej sprawy – braci Kowalczyków, którzy w 1971 roku, w przeddzień akademii MO i SB wysadzili w powietrze aulę w Opolu. Nie zabrakło też szkicu („Najważniejszy szpieg NATO”) o najsłynniejszym polskim szpiegu działającym na rzecz USA, czyli Ryszardzie Kuklińskim. Powyższe, niekompletne wyliczenie tematów zawartych w niniejszym tomiku, jest tylko telegraficznym skrótem, zasygnalizowaniem wielkiego bogactwa tematów i personaliów. Lektura to bez wątpienia pasjonująca, zapewne bardziej niż lektura większości fikcyjnych powieści
kryminalnych.
„Wszystkie barwy PRL. Szpiedzy, zamachowcy, terroryści”, Kolekcja Prenumeratorów Gazety Wyborczej, Warszawa 2020, str. 157, ISBN 978-83-268-3395-3
źródło: Trybuna.info